Vào cuối thế kỷ thứ nhất sau Công nguyên, người La Mã đã chinh phục toàn bộ lưu vực Địa Trung Hải và thành lập hàng trăm thuộc địa ở các tỉnh bị chinh phục. Trong nhiều thế kỷ, điều này - cùng với các yếu tố khác khuyến khích sự đồng hóa ngôn ngữ và văn hóa, chẳng hạn như sự thống nhất về chính trị, đi lại thường xuyên và thương mại, nghĩa vụ quân sự, v.v. - đã làm cho tiếng Latinh trở thành ngôn ngữ chính trên khắp phần phía tây của Địa Trung Hải.[11] Bản thân tiếng Latinh cũng tuân theo các khuynh hướng đồng hóa tương tự, do đó các biến thể của nó có lẽ đã trở nên đồng nhất hơn vào thời điểm Đế quốc La Mã sụp đổ so với thời kỳ trước đó. Ở đây không có nghĩa rằng ngôn ngữ đã không thay đổi trong suốt những năm qua, mà đúng hơn là những thay đổi đang diễn ra có xu hướng ảnh hưởng như nhau đến tất cả các khu vực.[12]

Sự sụp đổ của Đế quốc Tây La Mã làm suy yếu hoặc loại bỏ tất cả các yếu tố đồng nhất này, và do đó xu hướng chuyển sang phân kỳ ngôn ngữ thay vì hội tụ. Một trường hợp cực đoan là cuộc xâm lược và định cư của người Slavơ ở vùng Balkan, dường như đã cách ly những người nói tiếng Latinh địa phương khỏi những người bản ngữ Latinh xa hơn ở phía tây; theo đó, tiếng Rôman vùng Balkan hiện đại khác biệt về nhiều mặt so với các nhánh khác trong ngữ hệ của nó.[13]

Tuy nhiên rất khó để nói chính xác khi nào và như thế nào cách phát âm của tiếng Latinh bắt đầu khác biệt xét theo khu vực địa lý, vì ảnh hưởng của những thay đổi thực sự trong các thanh âm đang diễn ra này đã bị thể viết che giấu khi hình thức chính tả tương đồng nhau vẫn còn tồn tại suốt 5 hoặc 6 thế kỷ Công nguyên trong thế giới nói tiếng Latinh.[14] Tuy nhiên, phân tích thống kê cẩn thận về các lỗi chính tả cho thấy một số khác biệt giữa các khu vực vào cuối thời kỳ này, đáng kể nhất là trong việc xử lý các nguyên âm gần giống nhau /ɪ/ và /ʊ/.[15]

Tuy vậy tiếng Latinh thể nói được sử dụng dường như vẫn duy trì được sự thống nhất ở một mức độ nào đó, chỉ phân mảnh thành nhiều phiên bản Rôman sơ khai khác nhau từ khoảng có lẽ là thế kỷ 7 trở đi.[16]